TURİZM YATIRIMLARI
TURİZMDE YATIRIM SÜREÇLERİ:
A. Yatırımın Türü: Yatırımlarını turizm sektörüne yönlendirmeye karar verenlerin, özellikle dış turizme dönük tesis yatırımı yapmak ve sektöre sağlanan teşviklerden yararlanmak isteyenlerin, yatırımları için Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan belge almaları gerekmektedir. Bu amaçla öncelikle “Turizm yatırım ve İşletmeleri Nitelikleri Yönetmeliği” koşullarına uygun olarak yapılacak yatırımın türüne karar verilmelidir.
B. Arazi: Yatırımın türü saptandıktan sonra, sıra üzerine yatırım yapılacak arazinin belirlenmesine gelmektedir. Burada üç olasılık vardır;
- Arazi yatırımcıya aittir ya da yatırımcı tarafından satın alınacaktır.
- Yatırımcı, turizm alan ve merkezleri içindeki kamu arazilerinin tahsisinden yararlanacaktır.
- Yatırımcı, turizm alan ve merkezleri dışındaki kamu arazilerinin tahsisinden yararlanacaktır.
Bu üç olasılıkla ilgili uygulanacak prosedür aşağıdadır:
I. Arazi Yatırımcıya Aittir Ya da Yatırımcı Tarafından Satın Alınacaktır.
a) Arazinin İmar Planı: Öncelikle arazinin imar planları açısından durumunu öğrenmek gerekmektedir. Bu bilgi;
i. Belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyelerden,
ii. Belediye ve mücavir alan sınırları dışında İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nden
iii. Arazinin tam yerinin işlenmiş olduğu 1/25.000 ölçekli kroki ile başvurması halinde Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü’nden
Alınabilir.
b) 1/1.000 Ölçekli Harita: İmar planlarında turizmin kullanımına ayrılmamış olan alanlarda turizm tesisi kesinlikle yapılamaz. Bu nedenle, turizm yatırımının gerçekleştirilmesini sağlayacak imar planının mutlaka yapılmış olması şarttır. Bunun için arazinin 1/1.000 ölçekli mevcut haritasının olup olmadığına bakılır. Bu konuda belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediyeye, dışında ise İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne başvurulur.
i. Eğer arazi, 1/1.000 ölçekli onaylı planlarda turizm kullanımına ayrılmış alanda bulunuyor ise, turizm yatırımına hazır durumda demektir. Arazinin;
- Alanı,
- İzin verilen inşaat alanı,
- Kat adedi veya yüksekliği imar planından çıkartılarak projelendirme faaliyeti başlar.
ii. Arazinin, 1/1.000 ölçekli haritası yoksa, yaptırılır ve onaylatılır (Belediye ve mücavir alan sınırları içinde belediye tarafından, dışında İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nce). Daha sonra yukarıda belirtilen proje çalışması başlatılır.
c) Kıyı Arazileri: Kıyıdaki araziler için, Kıyı Kanunu hükümleri uyarınca kıyı kenar çizgisi tespit edilir.
II. Turizm Alan ve Merkezleri İçinde Kamu Arazilerinin Tahsisi:
Turizm alan ve merkezlerinde, imar planları ile turizme ayrılmış yerlerde bulunan ve ilgili kamu idarelerinden Turizm Bakanlığı tasarrufuna alınmış olan kamu arazilerinden yatırımcılara tahsisi uygun görülenlerin;
- Yeri,
- İmar ve altyapı durumu,
- Krokileri ve özellikleri,
- Tahsis için son başvuru tarihi belirtilerek belirli zamanlarda Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca resmi ve günlük gazetelere ilan verilerek turizm yatırımcılarına duyurulmaktadır.
Bu araziler için “Kamu Arazisinin Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik“te belirtilen koşulları sağlamak sureti ile gerekli belgelerle birlikte başvuru yapılabilir. Gazete ilanını izleyen yaklaşık 1-1,5 aylık başvuru süresi içinde Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırımlar Genel Müdürlüğü’nden sağlanacak şartnamede açıklanan bilgi ve belgeleri kapsayan bir dosya Kültür ve Turizm Bakanlığı’na teslim edilir. Başvurular, arazi tahsis komisyonunca 2 ay içinde sonuçlandırılır. Tahsis kararları, Kültür ve Turizm Bakanı’nın onayı ile kesinleşir.
III. Turizm Alan ve Merkezleri Dışında Kamu Arazilerinin Tahsisi: Yatırımcı;
- Talep ettiği arazinin yerini 1/25.000 ölçekli harita üzerine işleyerek İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’nce onaylı bir kopyasını,
- Burada gerçekleştirmeyi düşündüğü tesisin tür, sınıf, kapasite ve niteliklerini, altyapı çözümlerini ve pazarlama-işletmeyle ilgili düşüncelerini açıklayan bir raporu,
- Kendisi ve şirketiyle ilgili mali bilgileri içeren bir başvuru dosyasını Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunar.
Bu talep imar planları açısından incelenerek, uygun görüldüğü taktirde, aynen turizm alan ve merkezleri içinde kalan araziler gibi ilan edilmek suretiyle yatırımcılara duyurulur ve tahsisi sağlanır.
C. Ön İzin ve Turizm Yatırım Belgesi: Yukarıdaki aşamalardan geçen yatırımcı, yatırımı gerçekleştirmenin ilk safhası olarak 6 (altı) aylık bir ön izin süresine sahip olur. Bu ön izin süresi içinde yatırımcı, “Kamu Arazisinin Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik“te belirtilen yükümlülükleri yerine getirerek “Turizm Yatırım Belgesi” almak zorundadır. Turizm yatırım belgesinin alınmasından ve belirtilen diğer yükümlülüklerin yerine getirilmesinden sonra, arazinin kesin tahsisi yapılır ve yatırım süreci başlamış olur.
D. İnşaat Faaliyetinin Başlaması: Yatırım belgesi alındıktan sonra inşaat faaliyeti başlayabilir. Ancak, bunun için inşaat ruhsatı alınması gereklidir. Daha önce mahalli idare tarafından onaylanarak Kültür ve Turizm Bakanlığı’na sunulan ve turizm yatırım belgesine esas olan mimari proje, statik-betonarme, tesisat ve elektrik projeleri aynı mahalli idareye (Belediye ve mücavir alan sınırları içinde ise belediye, dışında ise İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne) başvurularak inşaat ruhsatı alınır. Yatırım, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan turizm yatırım belgeli ve Ekonomi Bakanlığı’nca teşvik belgesine bağlanmış ise, ruhsat harçlarından muaf tutulur.
E. Turizm İşletme Belgesi: Yatırım belgeli turizm yatırımı tamamlandığında, mahalli idareden bu defa “Yapı Kullanma İzin Belgesi” alınır. Yapı kullanma izin belgesi ile tesisin işletmeye hazır olduğu Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bildirilir. Burada yatırımın projeye uygun yapılıp yapılmadığı incelenir. Uygun görüldüğü taktirde deneme işletmesine açılır. Deneme işletme süresi Bakanlıkça belirlenir. Bu süre sonunda Kültür ve Turizm Bakanlığı işletmeler Genel Müdürlüğü tarafından oluşturulan “Sınıflandırma Heyetince” yapılacak değerlendirme sonucunda, işletmesi uygun görülen tesislerin sınıfı belirlenir ve bunlara Turizm İşletme Belgesi verilir.